Những điều cần biết về bệnh sởi ở trẻ em

Sởi ở trẻ em là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus gây ra, có đặc trưng là tình trạng phát ban dạng sần trên cơ thể. Bệnh rất dễ lan rộng và bùng phát thành dịch bởi các triệu chứng khi mới khởi phát bệnh dễ nhầm lẫn và có thời gian lây nhiễm bệnh kéo dài từ giai đoạn ủ bệnh cho đến sau khi phát ban hoàn toàn. Bệnh sởi ở trẻ dưới 1 tuổi hoặc tiêm chưa đủ mũi vắc-xin là đối tượng rất dễ mắc bệnh nhất. Cùng Diệp An Nhi tìm hiểu về bệnh qua bài viết dưới đây.

Dấu hiệu bệnh sởi ở trẻ em

Dấu hiệu nhận biết sớm nhất trẻ bị sởi (hiện tượng sởi ở trẻ em những ngày đầu, trước khi phát ban xuất hiện):

• Sốt cao, nhiệt độ cơ thể lên đến 38–39ºC.
• Viêm đường hô hấp trên: hắt hơi, sổ mũi, viêm long đường hô hấp trên, ho khan kéo dài, khàn tiếng.
• Viêm kết mạc mắt: đỏ mắt, chảy nước mắt, sưng nề mí mắt.

Theo Hướng dẫn chẩn đoán, điều trị bệnh sởi do Bộ Y tế ban hành, bệnh sởi biểu hiện dưới 2 dạng: thể điển hình và thể không điển hình.

Nguyên nhân gây bệnh ở trẻ em

Tác nhân gây bệnh sởi ở trẻ em là virus sởi thuộc Morbillivirus của họ Paramyxoviridae. Siêu vi sởi có ở mũi và cổ họng của người bệnh. Khi người bệnh ho, hắt hơi hay nói chuyện, những giọt dịch tiết chứa virus sẽ bắn ra trong không khí. Nếu người lành tiếp xúc với bệnh nhân, hít hoặc nuốt phải những giọt dịch tiết chứa virus sẽ bị lây sởi. Đặc biệt, virus sởi còn có thể tồn tại trong không khí và trên các bề mặt tới 2 giờ, vì vậy nếu một người nào đó chạm tay vào bề mặt có những giọt tiết chứa virus sởi, sau đó chạm vào miệng hoặc mũi, virus sởi sẽ xâm nhập vào bên trong cơ thể và gây nhiễm trùng đường hô hấp.

Bệnh sởi ở trẻ em có nguy hiểm không?

Sởi ở trẻ em là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Trước đây, bệnh sởi ở trẻ em thường phát triển mạnh vào mùa đông xuân. Tuy vậy, trong vài năm trở lại, dịch sởi có thể bùng phát mạnh ở bất kỳ thời điểm nào. Bởi trẻ em, đặc biệt là trẻ nhũ nhi có sức đề kháng rất yếu. Khi tiếp xúc trực tiếp với người bệnh, virus sởi thoát ra ngoài khi người bệnh nói chuyện, ho hoặc hắt hơi…nhanh chóng xâm nhập vào cơ thể của trẻ và lên sởi ở trẻ em.

Ngoài ra, những người có sức đề kháng kém như người cao tuổi, người có bệnh lý nền,  thiếu vitamin hoặc mắc bệnh bạch cầu, hoặc chưa được tiêm phòng sởi…thường có nguy cơ mắc bệnh sởi cao. Nếu không được điều trị tốt sẽ dẫn đến biến chứng ở đường hô hấp, hệ thần kinh, tai-mũi-họng…thậm chí nhiều trường hợp là tử vong.

Phòng ngừa bệnh sởi ở trẻ em

Hiện nay, vắc-xin phòng ngừa bệnh sởi có ở dạng đơn lẻ hoặc phối hợp (sởi – rubella hoặc sởi – quai bị – rubella). Tiêm phòng vắc-xin sởi ở trẻ em là cách duy nhất và hiệu quả nhất giúp phòng sởi cho trẻ nhỏ. Bạn nên nhanh chóng cho con đi tiêm phòng khi con đến tuổi, đảm bảo cho bé có đầy đủ đáp ứng miễn dịch phòng sởi cũng như các bệnh khác nhằm bảo vệ sức khỏe toàn diện. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), những trường hợp đã có đáp ứng miễn dịch với sởi sau khi tiêm vắc-xin hay sau khi mắc bệnh thì đó là miễn dịch bền vững suốt đời.

• Tiêm chủng thường xuyên: Mũi thứ nhất được tiêm khi trẻ 9 tháng tuổi và tiêm mũi nhắc lại khi trẻ 18 tháng tuổi.
• Đổi với tiêm chủng chiến dịch: Thực hiện tiêm vắc-xin cho tất cả đối tượng trong phạm vi chiến dịch.
• Khoảng cách tối thiểu giữa 2 mũi tiêm vắc-xin sởi là 1 tháng.

Trẻ cần được tiêm vắc-xin sởi mũi thứ hai vào lúc 18 tháng tuổi do có trường hợp trẻ sau khi tiêm mũi thứ nhất chưa có đáp ứng miễn dịch. Phụ huynh cần ghi nhớ thời gian tiêm phòng để trẻ có được hiệu quả phòng bệnh tốt nhất.

Đối với trẻ dưới 9 tháng tuổi, bạn chỉ cho trẻ tiêm vắc-xin khi có chỉ đạo từ chương trình Tiêm chủng mở rộng trong trường hợp cần thiết. Tất cả trường hợp tiêm phòng sớm vẫn cần tiêm ngay vắc-xin khi đủ 9 tháng tuổi. Mũi tiêm trước mốc thời gian này không được tính là 1 mũi vắc-xin.

Những trẻ trên 18 tháng tuổi nhưng chưa tiêm đủ 2 mũi vắc-xin thì cần đi tiêm đầy đủ càng sớm càng tốt.

Phụ nữ có kế hoạch mang thai cũng nên tiêm phòng đầy đủ trước khi mang thai ít nhất 3 tháng. Các mũi tiêm nên bao gồm các loại vắc-xin sởi – quai bị – rubella, thủy đậu, cúm để tạo miễn dịch toàn diện cho cả mẹ và bé trong thai kỳ.

Vắc xin ngừa sởi là loại vắc-xin được đánh giá khá an toàn, tuy nhiên, những tác dụng phụ vẫn có thể xảy ra sau khi tiêm:

• Các phản ứng sau tiêm thường nhẹ, như sốt (5-15%), phát ban (5%), sưng, nóng, đỏ, đau tại chỗ tiêm… Hầu hết các tác dụng phụ này hết sau 1–2 ngày mà không cần điều trị.
• Phản ứng nghiêm trọng xuất hiện sau khi tiêm vắc-xin sởi rất hiếm gặp. Để đảm bảo an toàn tiêm chủng, bạn nên ở lại tại các điểm tiêm phòng khoảng 30 phút. Nhân viên y tế sẽ có những biện pháp hỗ trợ và xử lý kịp thời nếu có phản ứng quá mẫn nghiêm trọng xảy ra.

Bệnh sởi ở trẻ em rất nguy hiểm nếu không được chẩn đoán và điều trị sớm. Vì vậy, khi trẻ có bất kỳ dấu hiệu gì bất thường, nghi ngờ mắc sởi, bố mẹ cần thăm khám càng sớm càng tốt. Ngoài ra, bố mẹ nên chủ động đưa bé đi tiêm phòng vắc-xin sởi đúng lịch và đủ số mũi để giúp con mình phòng ngừa bệnh tốt nhất.